Newcastle Hastalığı (ND), özellikle tavuklar olmak üzere birçok kuş türünü etkileyen, son derece bulaşıcı ve tehlikeli bir virüs hastalığıdır. Bu hastalığa, kuş paramiksovirüsü tip 1 adı verilen bir virüs neden olur. Hem kümes hayvanlarının sağlığını tehdit eder hem de ciddi ekonomik kayıplara yol açarak kümes hayvancılığı sektörünü olumsuz etkiler. Ayrıca yabani kuşlar için de büyük bir risk oluşturur.
Bu hastalığın yayılmasını önlemek için alınacak en etkili önlemlerden biri, çiftliklerde sıkı biyogüvenlik kurallarının uygulanmasıdır. Temizlik, kontrol ve dışarıdan hastalık taşıyabilecek unsurların engellenmesi gibi önlemlerle, hastalık riski büyük ölçüde azaltılabilir.
Enfekte kümes hayvanlarında Newcastle Hastalığı virüsünün (NDV) belirtileri nelerdir?
NDV çeşitli kuş türlerinde enfeksiyona ve klinik belirtilere neden olabilir ve hastalığın şiddeti virüs suşu, kanatlıların yaşı, sağlığı, aşılanma durumu gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Enfekte kümes hayvanlarında Newcastle hastalığının en yaygın belirtileri şunlardır:
 |
Solunum belirtileri: Öksürme, hapşırma, nefes nefese kalma, burun akıntısı, gözlerde ve yüzde şişme, nefes almada zorluk |
 |
Sindirim belirtileri: İshal, yeşilimsi, sulu dışkı, bazen “yeşil ishal” olarak adlandırılır, yem ve su tüketiminin azalmasına neden olur |
 |
Sinir sistemi belirtileri (Nörolojik form, genellikle virülan suşlarda): Baş ve boyun bükülmesi (tortikolis), kanat ve bacaklarda felç, titreme, koordinasyon bozukluğu, daire çizme veya dönme, felç ve ölüm |
 |
Yumurta üretiminde/kalitesinde düşüş: Enfekte yumurtacı tavukların yumurta üretiminde ani bir düşüş yaşanabilir veya yumurtalar ince kabuklu ve düzensiz şekilli olabilir. |
 |
Azalmış aktivite ve morbidite: Enfekte kuşlar genellikle uyuşuk, depresif görünür ve iştahları azalır. |
 |
Tarakların ve kanatların şişmesi: Bazı vakalarda, enfekte kuşların tarak ve tüyleri şişebilir ve morumsu bir renk alabilir. |
 |
Artan ölüm oranı: Virüsün virülansına ve kuş popülasyonunun duyarlılığına bağlı olarak Newcastle hastalığı, özellikle aşılanmamış veya yanlış aşılanmış sürülerde yüksek ölüm oranlarına yol açabilir. Aşılanmamış sürülerde ölüm oranı %100’e kadar ulaşabilir. (CFSPH, 2016) |
Newcastle Hastalığı’nın belirtileri, kümes hayvanlarında görülen diğer solunum ve sindirim sistemi hastalıklarıyla büyük ölçüde benzerlik gösterebilir. Bu nedenle, sadece belirtilere bakarak kesin bir teşhis koymak mümkün değildir.
Hastalığın doğrulanması için laboratuvar testleri yapılması gereklidir. Newcastle Hastalığı virüsünün varlığını kesin olarak belirlemek ancak bu şekilde mümkündür. Doğru tanı, uygun müdahale ve hastalığın yayılmasını önlemek açısından hayati önem taşır.
Kanatlı sürünüzde Newcastle hastalığından şüpheleniyorsanız, etkilenen kanatlıları izole etmeniz, salgını ilgili makamlara bildirmeniz ve hastalık kontrol önlemleri konusunda doğrulama ve rehberlik için bir veterinerden yardım almanız çok önemlidir. Virüsün diğer kümes hayvanlarına yayılmasını önlemek ve kümes hayvancılığı endüstrisindeki ekonomik kayıpları azaltmak için hızlı muhafaza ve kontrol önlemleri çok önemlidir.
Newcastle Hastalığı nasıl bulaşır?
Doğrudan Temas Yoluyla Bulaşma:
Newcastle Hastalığı virüsü (NDV), enfekte kuşlarla doğrudan temas sonucu bulaşabilir. Özellikle genç kuşlar bu virüse karşı daha hassastır. Virüs, hasta kuşların vücut salgılarıyla temas eden sağlıklı kuşlara kolayca geçebilir.
Gaga gagaya temas, çiftleşme ve kavga gibi yakın temas durumları, virüsün yayılmasını kolaylaştıran başlıca etkenlerdir. Bu nedenle kuşlar arasında doğrudan teması en aza indirmek, hastalığın kontrolünde önemli bir adımdır.
Dolaylı Temas Yoluyla:
Virüs, sıcaklık ve nem gibi faktörlere bağlı olarak çevrede değişen sürelerde hayatta kalabilir. Kontamine yem, su, ekipman ve giysiler dolaylı bulaşma için araç görevi görebilir.
Havayla Bulaşma (Aerosol Yoluyla):
Newcastle Hastalığı virüsü, özellikle kalabalık ya da yetersiz havalandırılan kümeslerde havaya karışarak (aerosolize olarak) bulaşabilir. Enfekte kuşlar, virüs içeren solunum salgılarını öksürme, hapşırma ya da nefes alma yoluyla ortama yayar. Bu virüs yüklü parçacıklar havada asılı kalabilir ve yakındaki sağlıklı kuşlar tarafından solunduğunda hastalık bulaşabilir.
Enfekte Yabani Kuşlar Yoluyla:
Yabani kuşlar, özellikle su kuşları ve göçmen kuşlar, kendileriyle veya çevreleriyle temas ettiklerinde virüsü taşıyabilir ve evcil kümes hayvanlarına bulaştırabilirler.
Newcastle Hastalığını önlemek için ne gibi önlemler alınabilir?
Newcastle hastalığının önlenmesi hem ticari kümes hayvanı işletmeleri hem de hobi amaçlı kümes hayvanı besleyenler için çok önemlidir. Aşılama, biyogüvenlik önlemleri ve uyanıklığın bir kombinasyonu, bu bulaşıcı ve ekonomik olarak zarar verici hastalık riskini azaltmanın anahtarıdır. Bölgenizdeki özel rehberlik ve düzenlemeler için yerel tarım yetkililerine ve veteriner hekimlere danışmanız çok önemlidir.
Aşılama
Aşılama, kümes hayvanlarında Newcastle hastalığını önlemek için en etkili yöntemlerden biridir. Canlı ve inaktive aşılar da dahil olmak üzere farklı aşı türleri mevcuttur. Aşı seçimi özel koşullara ve yerel düzenlemelere bağlıdır.
Biyogüvenlik / Hijyen Önlemleri
Virüsün giriş ve yayılma riskini en aza indirmek için kümes hayvanı çiftliklerinde sıkı biyogüvenlik önlemleri uygulayın. Bu önlemler arasında çiftliğe erişimin sınırlandırılması, ekipmanların dezenfekte edilmesi, temiz ve hijyenik bir ortam sağlanması yer almaktadır.
Temizlik ve Dezenfeksiyon
- Virüs birikimini önlemek için kümes hayvanlarının barınaklarını ve ekipmanlarını düzenli olarak temiz tutun ve dezenfekte edin.
Koruma – hijyen yönetimi yoluyla
- Tesislere veya tesislerin farklı alanlarına girmeden önce ve girdikten sonra botların, tekerleklerin, araçların, ellerin ve ekipmanların dezenfekte edilmesi için olanaklar sunun ve bunu zorunlu kılın.
- Su sisteminin temizlenmesi ve dezenfeksiyonu & su dezenfeksiyonu
- Ürün seçimi, konsantrasyonu ve uygulaması başarılı korumanın anahtarıdır.
Koruma – yapısal yönetim yoluyla
- Kontrollü Hareket: Kuşların çiftlikler arasındaki hareketini sınırlandırın ve virüsün girişini önlemek için gerekli olmayan personelin erişimini kısıtlayın.
Buna ek olarak, su kalitesinin yönetimi de başarılı bir hijyen yönetiminin bir ayağıdır:
|
Uygun deterjan ile temizleme aşaması Dezenfeksiyon ve Koruma.
|
Uyarlanmış deterjan ile temizleme aşaması
Dezenfeksiyon ve Koruma.
Newcastle virüs hastalığına karşı test edilen dezenfektanlar.
- HYPRED FORCE 7
- Viroshield + (DEFRA onaylı)
- VIREX (DEFRA onaylı)
- FUMAGRI OPP (ikincil dezenfeksiyon, ULTRADIFFUSION® ile dispersiyon)
- Yüzey ve ekipman için FUMAGRI EFFISAFE (botlar ve araçlar)
Buna ek olarak, su kalitesinin yönetimi de başarılı bir hijyen yönetiminin bir ayağıdır:
- Aquasept®
Yerel yönetmeliklere göre ürünler ve bulunabilirlik hakkında eksiksiz bilgi için
lütfen iletişime geçin: [email protected]
Karantina
Yeni havvanları mevcut sürüye katmadan önce hastalıksız olduklarından emin olmak için bir süre izole edin.
Gözetim ve İzleme
Özellikle salgın geçmişi olan bir bölgedeyseniz, kuşları Newcastle hastalığı virüsünün varlığı açısından düzenli olarak test edin.
Eğitim & Uygulama
Çiftlik çalışanlarını ve kümes hayvanı sahiplerini Newcastle hastalığının belirtileri ve şüpheli vakaları derhal bildirmenin önemi konusunda eğitin.
Salgın Durumunda: Raporlama ve İtlaf
Bir salgın durumunda, bunu ilgili makamlara bildirin ve daha fazla yayılmayı önlemek için enfekte ve maruz enfekte olanlar ile temasta olan kuşları itlaf edin.